၀ိဇ္ဇာနှင့်ဇော်ဂျီတို့ တကယ်ရှိသလော…အဘယ်ဘုံဌာနတွင် နေထိုင်ကြပါသနည်း
၀ိဇၨာ၊ ေဇာ္ဂ်ီ ဆိုသည္မွာ
သိခ်င္တာေလးရွိလို႔ ေမးေလၽွာက္ပါရေစဘုရား။ဘာသာေရးက်မ္းစာေတြ
အထူးသျဖင့္ ဇာတ္ေတာ္ေတြမွာ ဝိဇၨာ၊ ေဇာ္ဂ်ီေတြ အေၾကာင္းကို ဖတ္ရွုရပါသည္။
၄င္းတို႔သည္ သုံးဆယ့္တစ္ဘုံ အတြင္းအဘယ္ဘုံဌာနတြင္ ေနထိုင္ၾကပါသနည္း။
သူတို႔အေၾကာင္းကိုလည္း သိခ်င္လွပါသည္ဘုရား။ေဝလင္းေအာင္
၀ိဇၨာ ၅မ်ိဳး
လယ္တီဆရာေတာ္ႀကီးရဲ့ ဝိဇၨာမဂၢဒီပနီက်မ္းမွာ၀ိဇၨာငါးမ်ိဳးျပတယ္။
၁။ ေဝဒ၀ိဇၨာ = ေဗဒင္ေလးပုံ။
၂။ မႏၲဝိဇၨာ = လကၡဏာက်မ္း၊ နိမိတ္က်မ္း၊ နကၡတ္က်မ္း၊ ဂါထာမႏၲာန္က်မ္း၊ ေဆးက်မ္းေတြ၊
၃။ ဂႏၶာရီဝိဇၨာ = အင္းဝိဇၨာ၊ ျပဒါးဝိဇၨာ၊ သံဝိဇၨၨာေတြရဲ့အစီအရင္နဲ႔ နတ္သိၾကားေတြရဲ့တန္ခိုး၊ အဘိညာဥ္
တန္ခိုးေတြလိုအစြမ္းထက္တဲ့တန္ခိုး။ ဒီတန္ခိုးက နတ္ေတြထက္ေတာင္စြမ္းလို႔ နတ္ေတြမနာလိုျဖစ္တတ္သတဲ့။
၄။ ေလာကိယဝိဇၨာ = အဘိညာဥ္တန္ခိုး။ ဒီတန္ခိုးကို ဗုဒၶဘာသာမရွိတဲ့ေနရာ အခ်ိန္အခါေတြမွာလည္းအခ်ိဳ႕ရေသ့၊ ရဟန္းေတြရတယ္။
၅။ အရိယဝိဇၨာ = အရိယဝိဇၨာဉာဏ္ငါးပါး။
၀ိဇၨာဓိုရ္
၀ိဇၨာဓိုရ္ေတြဟာ သူတို႔ရဲ့အတတ္ပညာကို လွုပ္နိုးၿပီးေရးျခစ္မထင္ဟင္းလင္းျပင္မွာ ဆင္႐ုပ္ပုံေတြ၊ ျမင္း႐ုပ္ပုံေတြဖန္ဆင္းျပတယ္။
ဝိဇၨာဓေရာ ဝိဇၨံ ပရိဇပၸတြာ အာကာေသ အႏၲလိေကၡ ဟတိမၸိ ေဒႆႏၲိ အႆႏၲိေဒႆႏၲိ။ ပဋိသံ၊ ၃၉၁။ ဒီပါဠိေတာ္အရ ဗုဒၶက်မ္းဂန္
မွာ ဝိဇၨာဓိုရ္ဆိုတဲ့စကားရွိတဲ့အတြက္ ဗုဒၶဘုရားရွင္ကိုယ္တိုင္ ဒီစာလုံးနဲ႔ရင္းႏွီးဖြယ္ရွိပါတယ္။
၀ိဇၨာဓရဆိုတဲ့ေဝါဟာရမွာ ဝိဇၨာနဲ႔ဓရလို႔ ႏွစ္ပုဒ္ရွိတယ္။၀ိဇၨာ = အတတ္ပညာ၊
ဓရ = ေဆာင္တယ္၊ ရွိတယ္။အဲဒီပုဒ္ရင္း အဓိပၸါယ္အရ အတတ္ပညာ ရွိသူမွန္ရင္
၀ိဇၨာဓရ = ဝိဇၨဓိုရ္လို႔ေခၚခြင့္ရွိတယ္။ ဒီလိုဆိုရင္ေလာကမွာ ဝိဇၨာေတြအမ်ားရွိနိုင္သလို ဝိဇၨဓိုရ္ေတြလည္း မ်ားမွာေပါ့။
အရိယဝိဇၨာ
အနိစၥ ဝိဇၨာ = မျမဲအသိ၊ ဒုကၡဝိဇၨာ = ဆင္းရဲအသိ၊အနတၱဝိဇၨာ = ကိုယ္ေကာင္မဲ့ အသိ၊ မဂၢဝိဇၨာ = မဂ္ အသိ၊
ဖလဝိဇၨာ = ဖိုလ္အသိလို႔ အရိယဝိဇၨာဉာဏ္ ငါးမ်ိဳး၊ ဒီဉာဏ္ငါးမ်ိဳးက ဗုဒၶသာသနာ အတြင္းမွာပဲ ရနိုင္တယ္။
မဂၢင္ရွစ္ပါးက်င့္စဥ္နဲ႔ပဲရနိုင္တယ္။ ဗုဒၶသာသနာအျပင္မွာမရွိ။ ဒီလိုဆိုျပန္ေတာ့ အရိယဝိဇၨာငါးမ်ိဳးနဲ
႔ျပည့္စုံၾကတဲ႔ဘုရား၊ ရဟႏၲာေတြကိုလည္း ဝိဇၨဓိုရ္လို႔ေခၚနိုင္စရာပါပဲ။
ဘုန္းႀကီးတို႔ သိရတဲ့ ဝိဇၨာ၊ သို႔မဟုတ္ ဝိဇၨဓိုရ္ေတြ အေၾကာင္းက ဒီမၽွပါပဲ။
ရဟန္းမဟုတ္
၀ိဇၨာဓိုရ္တစ္ေယာက္ဟာ ညအခ်ိန္ဘုရင့္နန္းေတာ္ကိုလာၿပီး မိဖုရားနဲ႔ ေဖာက္ျပန္တာကို
ဘုရင္ သိသြားတဲ့အတြက္ အျပစ္ေပး ခံရမွာကို ေၾကာက္လို႔ ဝိဇၨာဓိုရ္
ေကာင္းကင္က ျပန္ေျပးတဲ့အခါ ဘုရင္က ဝိဇၨာဓိုရ္ကို အသိဉာဏ္ရတဲ့ ရဟန္းလို႔ထင္မွားၿပီး သူ႔နိုင္ငံအတြင္းက
ရဟန္းအားလုံးကိုႏွင္ထုတ္လို႔ ပေစၥကဗုဒၶါတစ္ဆူက ေဖာက္ျပန္သူဟာ ရဟန္းေၾကာင္းရွင္းျပရသတဲ့။
(ဇာ-႒ ၃၊ ၂၈၈)
ဒါကေတာ့ ဂႏၶာရီဝိဇၨာကို တတ္ကၽြမ္းသူျဖစ္နိုင္တယ္။ဒီလိုဝိဇၨာဓိုရ္ေတြဟာ ရေသ့ရဟန္းေတြလို၀တ္ဆင္ပုံရၿပီး
တန္ခိုးစြမ္းရည္ရွိၾကေပမဲ့ အခ်ိဳ႕မွာကိုယ္က်င့္တရား ေကာင္းပုံမရဘူး။
ေဇာ္ဂ်ီ
ျမန္မာ အဘိဓာန္က်မ္း အရ ေဇာ္ဂ်ီရဲ့ရင္းျမစ္ကသကၠတ စကားလုံး ေယာဂီ။ ပါဠိမွာလည္း ေယာဂီေဝါဟာရ ရွိၿပီးသားပဲ။
ဗုဒၶဝါဒ အဓိပၸါယ္ကေတာ့ေယာဂီဆိုတာ ကမၼ႒ာန္းရွုမွတ္သူ။ ေရႊဟသၤာမင္းပ်ိဳ႕မွာ ဘုန္းေတာင္းအမ်ား၊
ပုဏၰားေဇာ္ဂီ၊ တပသီက၊စသည္မလြတ္ (ပိုဒ္-၉၃)လို႔ေတြ႕ရတယ္။
ေဇာ္ဂီကေန ေဇာ္ဂ်ီ ျဖစ္လာပုံရတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေဇာ္ဂ်ီဆိုရင္ေတာ့ ေျမလၽွိုးမိုးပ်ံနိုင္သူ၊ တန္ခိုးရွိသူလို႔ေယဘူယ်နားလည္ၾကတယ္။
ဒါေၾကာင့္ဝိဇၨာဓိုရ္နဲ႔ ေဇာ္ဂ်ီဟာအဓိပၸါယ္ တစ္စိတ္ တစ္ပိုင္း တူေပမဲ့ ဝိဇၨာဓိုရ္ဆိုရင္ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔တယ္လို႔ ဆိုနိုင္စရာပါ။
လူသားေတြေျပာျပထားတဲ့ အဓိပၸါယ္အရ အရိယာဝိဇၨာဓိုရ္ေတြဟာ လူနတ္ျဗဟၼာ ရွိနိုင္တယ္။
ေဇာ္ဂ်ီလည္း အရိယာ ေဇာ္ဂ်ီရွိနိုင္တာပဲ။ အျခားဝိဇၨာဓိုရ္နဲ႔ေဇာ္ဂ်ီေတြကေတာ့ လူသားေတြပဲ ျဖစ္ဖို႔ မ်ားၾကပါတယ္။
ဂႏၶာရီ၀ိဇၨာလို အတတ္ပညာေတြ ေလာကမွာ ရွားရွားပါးပါးရွိေတာ့ရွိပုံရပါတယ္။
ဘုန္းႀကီးလည္းကိုယ္တိုင္ဘာအေတြ႕အၾကဳံမွ မရွိဖူးလို႔ ဒီပညာရပ္ေတြနဲ႔ပတ္သတ္ၿပီးေတာ့ မွတ္ခ်က္မေပးလိုဘူး။
ဗုဒၶသာသနာ့အသံကို ပုံေဖာ္ေပးတဲ့ အေမရိကန္လူမ်ိဳးဟင္နရီစတီးလ္ ေအာလ္ေကာ့ရဲ့ စိတ္ပိုင္းဘ၀ဟာ ဂႏၶာရီ ဝိဇၨာကို
တတ္ပုံရတဲ့ ႐ုရွား အမ်ိဳးသမီး ဗလာဗာစကီနဲ႔ စခဲ့တယ္လို႔အဆိုရွိတယ္။
(The White Buddhist,p.81)အရွင္ေကလာသ(USA)
ဓမၼအေမးအေျဖမ်ား ဥတၱရအလင္း
Unicode
၀ိဇ္ဇာနှင့်ဇော်ဂျီတို့ တကယ်ရှိသလော…အဘယ်ဘုံဌာနတွင် နေထိုင်ကြပါသနည်း
၀ိဇၨာ၊ ေဇာ္ဂ်ီ ဆိုသည္မွာ
သိခ်င္တာေလးရွိလို႔ ေမးေလၽွာက္ပါရေစဘုရား။ဘာသာေရးက်မ္းစာေတြ
အထူးသျဖင့္ ဇာတ္ေတာ္ေတြမွာ ဝိဇၨာ၊ ေဇာ္ဂ်ီေတြ အေၾကာင္းကို ဖတ္ရွုရပါသည္။
၄င္းတို႔သည္ သုံးဆယ့္တစ္ဘုံ အတြင္းအဘယ္ဘုံဌာနတြင္ ေနထိုင္ၾကပါသနည္း။
သူတို႔အေၾကာင္းကိုလည္း သိခ်င္လွပါသည္ဘုရား။ေဝလင္းေအာင္
၀ိဇၨာ ၅မ်ိဳး
လယ္တီဆရာေတာ္ႀကီးရဲ့ ဝိဇၨာမဂၢဒီပနီက်မ္းမွာ၀ိဇၨာငါးမ်ိဳးျပတယ္။
၁။ ေဝဒ၀ိဇၨာ = ေဗဒင္ေလးပုံ။
၂။ မႏၲဝိဇၨာ = လကၡဏာက်မ္း၊ နိမိတ္က်မ္း၊ နကၡတ္က်မ္း၊ ဂါထာမႏၲာန္က်မ္း၊ ေဆးက်မ္းေတြ၊
၃။ ဂႏၶာရီဝိဇၨာ = အင္းဝိဇၨာ၊ ျပဒါးဝိဇၨာ၊ သံဝိဇၨၨာေတြရဲ့အစီအရင္နဲ႔ နတ္သိၾကားေတြရဲ့တန္ခိုး၊ အဘိညာဥ္
တန္ခိုးေတြလိုအစြမ္းထက္တဲ့တန္ခိုး။ ဒီတန္ခိုးက နတ္ေတြထက္ေတာင္စြမ္းလို႔ နတ္ေတြမနာလိုျဖစ္တတ္သတဲ့။
၄။ ေလာကိယဝိဇၨာ = အဘိညာဥ္တန္ခိုး။ ဒီတန္ခိုးကို ဗုဒၶဘာသာမရွိတဲ့ေနရာ အခ်ိန္အခါေတြမွာလည္းအခ်ိဳ႕ရေသ့၊ ရဟန္းေတြရတယ္။
၅။ အရိယဝိဇၨာ = အရိယဝိဇၨာဉာဏ္ငါးပါး။
၀ိဇၨာဓိုရ္
၀ိဇၨာဓိုရ္ေတြဟာ သူတို႔ရဲ့အတတ္ပညာကို လွုပ္နိုးၿပီးေရးျခစ္မထင္ဟင္းလင္းျပင္မွာ ဆင္႐ုပ္ပုံေတြ၊ ျမင္း႐ုပ္ပုံေတြဖန္ဆင္းျပတယ္။
ဝိဇၨာဓေရာ ဝိဇၨံ ပရိဇပၸတြာ အာကာေသ အႏၲလိေကၡ ဟတိမၸိ ေဒႆႏၲိ အႆႏၲိေဒႆႏၲိ။ ပဋိသံ၊ ၃၉၁။ ဒီပါဠိေတာ္အရ ဗုဒၶက်မ္းဂန္
မွာ ဝိဇၨာဓိုရ္ဆိုတဲ့စကားရွိတဲ့အတြက္ ဗုဒၶဘုရားရွင္ကိုယ္တိုင္ ဒီစာလုံးနဲ႔ရင္းႏွီးဖြယ္ရွိပါတယ္။
၀ိဇၨာဓရဆိုတဲ့ေဝါဟာရမွာ ဝိဇၨာနဲ႔ဓရလို႔ ႏွစ္ပုဒ္ရွိတယ္။၀ိဇၨာ = အတတ္ပညာ၊
ဓရ = ေဆာင္တယ္၊ ရွိတယ္။အဲဒီပုဒ္ရင္း အဓိပၸါယ္အရ အတတ္ပညာ ရွိသူမွန္ရင္
၀ိဇၨာဓရ = ဝိဇၨဓိုရ္လို႔ေခၚခြင့္ရွိတယ္။ ဒီလိုဆိုရင္ေလာကမွာ ဝိဇၨာေတြအမ်ားရွိနိုင္သလို ဝိဇၨဓိုရ္ေတြလည္း မ်ားမွာေပါ့။
အရိယဝိဇၨာ
အနိစၥ ဝိဇၨာ = မျမဲအသိ၊ ဒုကၡဝိဇၨာ = ဆင္းရဲအသိ၊အနတၱဝိဇၨာ = ကိုယ္ေကာင္မဲ့ အသိ၊ မဂၢဝိဇၨာ = မဂ္ အသိ၊
ဖလဝိဇၨာ = ဖိုလ္အသိလို႔ အရိယဝိဇၨာဉာဏ္ ငါးမ်ိဳး၊ ဒီဉာဏ္ငါးမ်ိဳးက ဗုဒၶသာသနာ အတြင္းမွာပဲ ရနိုင္တယ္။
မဂၢင္ရွစ္ပါးက်င့္စဥ္နဲ႔ပဲရနိုင္တယ္။ ဗုဒၶသာသနာအျပင္မွာမရွိ။ ဒီလိုဆိုျပန္ေတာ့ အရိယဝိဇၨာငါးမ်ိဳးနဲ
႔ျပည့္စုံၾကတဲ႔ဘုရား၊ ရဟႏၲာေတြကိုလည္း ဝိဇၨဓိုရ္လို႔ေခၚနိုင္စရာပါပဲ။
ဘုန္းႀကီးတို႔ သိရတဲ့ ဝိဇၨာ၊ သို႔မဟုတ္ ဝိဇၨဓိုရ္ေတြ အေၾကာင္းက ဒီမၽွပါပဲ။
ရဟန္းမဟုတ္
၀ိဇၨာဓိုရ္တစ္ေယာက္ဟာ ညအခ်ိန္ဘုရင့္နန္းေတာ္ကိုလာၿပီး မိဖုရားနဲ႔ ေဖာက္ျပန္တာကို
ဘုရင္ သိသြားတဲ့အတြက္ အျပစ္ေပး ခံရမွာကို ေၾကာက္လို႔ ဝိဇၨာဓိုရ္
ေကာင္းကင္က ျပန္ေျပးတဲ့အခါ ဘုရင္က ဝိဇၨာဓိုရ္ကို အသိဉာဏ္ရတဲ့ ရဟန္းလို႔ထင္မွားၿပီး သူ႔နိုင္ငံအတြင္းက
ရဟန္းအားလုံးကိုႏွင္ထုတ္လို႔ ပေစၥကဗုဒၶါတစ္ဆူက ေဖာက္ျပန္သူဟာ ရဟန္းေၾကာင္းရွင္းျပရသတဲ့။
(ဇာ-႒ ၃၊ ၂၈၈)
ဒါကေတာ့ ဂႏၶာရီဝိဇၨာကို တတ္ကၽြမ္းသူျဖစ္နိုင္တယ္။ဒီလိုဝိဇၨာဓိုရ္ေတြဟာ ရေသ့ရဟန္းေတြလို၀တ္ဆင္ပုံရၿပီး
တန္ခိုးစြမ္းရည္ရွိၾကေပမဲ့ အခ်ိဳ႕မွာကိုယ္က်င့္တရား ေကာင္းပုံမရဘူး။
ေဇာ္ဂ်ီ
ျမန္မာ အဘိဓာန္က်မ္း အရ ေဇာ္ဂ်ီရဲ့ရင္းျမစ္ကသကၠတ စကားလုံး ေယာဂီ။ ပါဠိမွာလည္း ေယာဂီေဝါဟာရ ရွိၿပီးသားပဲ။
ဗုဒၶဝါဒ အဓိပၸါယ္ကေတာ့ေယာဂီဆိုတာ ကမၼ႒ာန္းရွုမွတ္သူ။ ေရႊဟသၤာမင္းပ်ိဳ႕မွာ ဘုန္းေတာင္းအမ်ား၊
ပုဏၰားေဇာ္ဂီ၊ တပသီက၊စသည္မလြတ္ (ပိုဒ္-၉၃)လို႔ေတြ႕ရတယ္။
ေဇာ္ဂီကေန ေဇာ္ဂ်ီ ျဖစ္လာပုံရတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေဇာ္ဂ်ီဆိုရင္ေတာ့ ေျမလၽွိုးမိုးပ်ံနိုင္သူ၊ တန္ခိုးရွိသူလို႔ေယဘူယ်နားလည္ၾကတယ္။
ဒါေၾကာင့္ဝိဇၨာဓိုရ္နဲ႔ ေဇာ္ဂ်ီဟာအဓိပၸါယ္ တစ္စိတ္ တစ္ပိုင္း တူေပမဲ့ ဝိဇၨာဓိုရ္ဆိုရင္ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔တယ္လို႔ ဆိုနိုင္စရာပါ။
လူသားေတြေျပာျပထားတဲ့ အဓိပၸါယ္အရ အရိယာဝိဇၨာဓိုရ္ေတြဟာ လူနတ္ျဗဟၼာ ရွိနိုင္တယ္။
ေဇာ္ဂ်ီလည္း အရိယာ ေဇာ္ဂ်ီရွိနိုင္တာပဲ။ အျခားဝိဇၨာဓိုရ္နဲ႔ေဇာ္ဂ်ီေတြကေတာ့ လူသားေတြပဲ ျဖစ္ဖို႔ မ်ားၾကပါတယ္။
ဂႏၶာရီ၀ိဇၨာလို အတတ္ပညာေတြ ေလာကမွာ ရွားရွားပါးပါးရွိေတာ့ရွိပုံရပါတယ္။
ဘုန္းႀကီးလည္းကိုယ္တိုင္ဘာအေတြ႕အၾကဳံမွ မရွိဖူးလို႔ ဒီပညာရပ္ေတြနဲ႔ပတ္သတ္ၿပီးေတာ့ မွတ္ခ်က္မေပးလိုဘူး။
ဗုဒၶသာသနာ့အသံကို ပုံေဖာ္ေပးတဲ့ အေမရိကန္လူမ်ိဳးဟင္နရီစတီးလ္ ေအာလ္ေကာ့ရဲ့ စိတ္ပိုင္းဘ၀ဟာ ဂႏၶာရီ ဝိဇၨာကို
တတ္ပုံရတဲ့ ႐ုရွား အမ်ိဳးသမီး ဗလာဗာစကီနဲ႔ စခဲ့တယ္လို႔အဆိုရွိတယ္။
(The White Buddhist,p.81)အရွင္ေကလာသ(USA)
ဓမၼအေမးအေျဖမ်ား ဥတၱရအလင္း